Soybağının Kurulması ve Soybağının Reddi Davası
Soybağı, Soybağının reddi, Soybağının kurulması, Ret, Avukat, Soybağının kurulması, Karine, Soybağının reddi davası, Soybağı nasıl kurulur
AILE HUKUKU
Geniş anlamda soybağı, bir kişi ile üstsoyu arasındaki biyolojik bağı ifade eder. Dar anlamda soybağı ise çocuk ile ana ve babası arasında doğal veya yapay şekilde oluşan hukuki bağ anlamına gelir. Çocuk ile soybağının kurulması ana ve baba bakımından farklılık arz etmektedir.
Nitekim Türk Medeni Kanunu da soybağını, çocuk ile ana ve çocuk ile baba arasında olmak üzere ayrı ayrı ve birbirinden farklı şekilde düzenlemiştir. Bu yazıda çocuk ile soybağının ana ve baba bakımından nasıl kurulduğunu detaylı bir biçimde açıklayacağız.
Giriş
Soybağı Nasıl Kurulur?
Çocuk ile Ana Arasındaki Soybağının Kurulması
Çocuk ile ana arasında soybağı doğal yoldan doğum ile, yapay yoldan ise evlat edinme ile kurulur.
Türk Medeni Kanunu'nun 282. maddesinin 1. fıkrasına göre
"Çocuk ile ana arasında soybağı doğumla kurulur."
Çocuk ile ana arasındaki soybağı doğumla kendiliğinden kurulduğu için soybağının saptanması konusunda herhangi bir sorun oluşmamaktadır. Çocuğu doğuran kadının kim olduğunun belirlenmesi, anayı ve soybağını belirlemek açısından yeterlidir.
Türk Medeni Kanunu'nun 282. maddesinin 3. fıkrasına göre " Soybağı ayrıca evlat edinme yoluyla da kurulur." Bu fıkradan da anlaşılacağı üzere soybağının evlat edinme yoluyla kurulması da mümkündür. Evlat edinme yoluyla kurulan soybağı, kan bağına dayanmadığı için yapay nitelikteki bir bağdır. Evlat edinme TMK'nın 305- 320. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Medeni Kanun'un aradığı şartları sağlayan kimse evlat edindiğinde, evlat edinen ile evlat edinilen arasında soybağı ilişkisi kurulmuş olur. Evlat edinmeye dayanan soybağı ilişkisi, TMK'nın 315. maddesine göre yalnızca mahkeme tarafından verilen kararla kurulur.
Çocuk ile Baba Arasındaki Soybağının Kurulması
Çocuk ile baba arasındaki soybağının belirlenmesi, çocuk ile ana arasındaki soybağının belirlenmesine göre daha zordur. Çocuğu doğuran kadının ana olduğu kesin bir karine iken, evlilik içinde doğan veya ana rahmine düşmüş olan çocuğun babasının koca olduğuna yönelik babalık karinesi adi bir karinedir ve aksinin ispatlanması mümkündür. Evlilik dışında doğan bir çocuğun babasının kim olduğu ise ancak belli yollarla belirlenebilir.
Türk Medeni Kanunu'nun 282. maddesinin 2. fıkrasına göre "Çocuk ile baba arasında soybağı, ana ile evlilik, tanıma veya hakim hükmüyle kurulur." Aynı maddenin 3. fıkrasında belirtilen evlat edinme ile soybağının kurulması baba bakımından da geçerlidir. TMK ana ile babanın evliliğini iki ayrı biçimde düzenlemiştir. Doğum sırasında evli olma 285. maddede, doğumdan sonra evlenme ise 292. madde ve sonraki maddelerde düzenlenmiştir.
Babalık Karinesi Nedir?
TMK'nın Babalık Karinesi başlığını taşıyan 285. maddesinin 1. fıkrasına göre "Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır." Kanun hükmündeki "evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuk" cümlesi ile çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmüş olması kastedilmiştir. Buradaki üç yüz günlük süre azami gebelik süresidir ve kadının gebe kaldıktan sonra en geç üç yüz gün içinde çocuğunu doğurmasını ifade eder. Babalık karinesi gereğince evlilik sırasında doğan çocuğun ana ve babası ile soybağı doğumla kurulmuş olur. Evlilik sona ermiş olsa bile çocuk ana rahmine bu evlilik sırasında düştüğü ve bu evlilikteki koca baba sayılacağı için soybağı kurulmuş olur. Eğer çocuk üç yüz günlük süre geçtikten sonra doğmuş ise çocuk ile baba(koca) arasında soybağı kurulması mümkün değildir. TMK 282. maddenin 2. fıkrasında "Bu süre geçtikten sonra doğan çocuğun kocaya bağlanması, ananın evlilik sırasında gebe kaldığının ispatıyla mümkündür." denilmiştir.
TMK çocuğun evlilik dışında doğması durumunu "Sonradan Evlenme" kenar başlığı altında 292. madde ve devamındaki maddelerde düzenlemiştir. 292. maddeye göre "Evlilik dışında doğan çocuk, ana ve babasının birbiriyle evlenmesi halinde kendiliğinden evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin özel hükümlere tabi olur."
Kanun hükmünden anlaşılacağı üzere, evlilik dışında doğan çocuğun ana ve babası evlendiğinde çocuğun babasıyla soybağı da kurulmuş olacaktır.
Soybağının Reddi Davası Nedir?
Babalık karinesi adi bir karine niteliği taşıdığı için aksi ispatlandıkça çürütülmesi mümkündür. Babalık karinesinin çürütülmesi ancak bir dava yoluyla mümkündür. Babalık karinesinin çürütülmesi için açılması gereken bu davaya soybağının reddi davası denir.
Çocuk ile Baba Arasında Soybağı Bulunmadığının İspatı
TMK madde 287’e göre:
"Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse davacı, kocanın baba olmadığını ispat etmek zorundadır.
Evlenmeden başlayarak en az yüz seksen gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla üç yüz gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır."
Davacı ya cinsel ilişkinin imkânsız olduğunu ispatlamak zorundadır ya da çocuğun kocanın cinsel ilişkisinden olmadığını yani illiyet bağının bulunmadığını ispatlamalıdır. Kocanın ispat etmesi gereken imkansızlık dış etkenlerin veya iç etkenlerin sonucu olabilir. Dış etkenlere kocanın askerde ya da cezaevinde bulunması, karısının yurtdışında bulunması örnek gösterilebilir. Burada ispat edilmesi gereken husus, karı ve kocanın cinsel birliktelik yaşamasının fiilen mümkün olmamasıdır. İç etkilerin sonucu olan imkansızlığa ise kocanın felçli olması örnek verilebilir. Davacı koca, felçli olması sebebiyle cinsel ilişkiye girmesinin mümkün olmadığını ispat edebilir. Davacı koca, karısıyla cinsel ilişkide bulunduğunu kabul ediyor ancak çocuğun bu cinsel ilişkiden olmadığını düşünüyorsa bunu ispat etmek zorundadır.
TMK madde 288’e göre:
"Çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka kanıt getirmesi gerekmez.
Ancak, gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini korur."
Kanun maddesine göre kocanın, evlenme tarihi ile çocuğun doğum tarihi arasında yüz seksen günden az süre olduğunu ya da karısının hamile kaldığı sırada ayrı yaşadıklarını ispat etmesi yeterlidir.
Soybağının Reddi Davası Kim Tarafından Açılır?
Soybağının reddi davasını açma hakkı kocaya aittir. Kocanın dava açma süresinin geçmesinden önce ölmesi, gaipliğine karar verilmesi ya da ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybetmesi hallerinde çocuğa, kocanın altsoyuna, anasına ve babasına, baba olduğunu iddia eden kişiye de dava açma hakkı tanınmıştır.
Soybağının Reddi Davası Kime Karşı Açılır?
TMK madde 286 'da "Koca, soybağının reddi davasını açarak karinesini çürütebilir. Bu dava ana ve çocuğa karşı açılır.
Çocuk da dava hakkına sahiptir. Bu dava ana ve kocaya karşı açılır." denilmiştir.
Soybağının reddi davasının koca tarafından hem anaya hem de çocuğa karşı açılması gerekir. Sadece anaya açılması kanun hükmü gereğince mümkün değildir. Dava ana ve çocuktan birinin ölmüş olması halinde diğerine karşı, her ikisi de ölmüşse çocuğun mirasçılarına karşı açılmalıdır.
Soybağının Reddi Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?
Medeni Kanun'un 283. maddesine göre "Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava ve doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır."
Görevli mahkeme ise aile mahkemesidir.
Soybağının Reddi Davası Ne Zaman Açılmalıdır?
Türk Medeni Kanunu'nun 289. maddesiyle soybağının reddi davası hak düşürücü sürelere bağlanmıştır.
289. maddeye göre:
‘’Koca, davayı, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır.
Çocuk, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorundadır.
Gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.’’
Siz de bize ulaşarak avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz
Bize Katılın ve Güncel Bilgilerden Haberdar Olun.
