İş dünyasında, herkesin kariyerinde bir noktada karşılaşabileceği gerçekliklerden biri, işten çıkarılma riskidir. Bu durum, işçilerin güvencesini ve haklarını koruma konusunda hassas bir noktadır. İşten çıkarılan işçilerin hakları, adil bir şekilde uygulanması gereken temel yasal düzenlemeler ve prosedürlerle şekillendirilmiştir. Ancak, bu hakların karmaşıklığı ve değişkenliği, birçok işçi için anlaşılması güç bir konu haline gelebilir.

İşte bu yazıda, işten çıkarılan işçilerin haklarına odaklanarak, bu hakların ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve işçilerin bu hakları nasıl koruyabileceğini inceleyeceğiz. Çalışma yaşamında adil bir denge sağlamak ve işten çıkarılma durumunda işçilerin haklarını güvence altına almak, iş ilişkilerinin temel unsurlarından biridir. Bu yazıda, işten çıkarılan işçilerin haklarına ilişkin temel bilgileri sunarak, bu önemli konuya ışık tutmayı amaçlıyoruz.

İş davaları için bize ulaşabilirsiniz.

İşten Çıkarılan İşçinin Hakları

İşten çıkarılan işçi ne yapabilir?

İşten çıkarılan bir işçi, işçilik alacakları için dava açabilir veya işe iade davası başlatabilir. İşçilik alacakları, genellikle şunları içerir:

1. Kıdem Tazminatı: İşçinin çalıştığı süreye bağlı olarak işten ayrılması durumunda ödenen tazminat.

2. İhbar Tazminatı: İşçinin işten çıkarılma süresine bağlı olarak ödenen tazminat.

3. Fazla Mesai Ücreti Alacağı: İşçinin normal çalışma saatleri dışında yaptığı fazla mesai işlerine ilişkin ücret talebi.

4. Ücret Alacağı: İşçinin çalıştığı süre boyunca hak ettiği ücretler.

5. Yıllık İzin Alacağı: İşçinin kullanılmayan yıllık izin günlerine karşılık gelen ödeme.

6. Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Alacağı: Resmi tatil günlerinde çalışan işçilere ödenen ücret farkı.

7. Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Alacakları: İşçinin gelirine bağlı olarak ödenen ve vergi kesintilerini azaltan ek ödemeler.

8. Hafta Tatili Alacağı: İşçinin hafta tatillerinde çalışması durumunda ödenen ek ücretler.

Ancak, işçinin işe iade davası açabilmesi için iş güvencesine tabi olması gerekmektedir. İş güvencesi, belirli koşullar altında işten çıkarılmayı kısıtlayan yasal düzenlemeleri ifade eder. Bu nedenle, işten çıkarılan işçilerin haklarını korumak ve talep etmek için iş güvencesi konusunu da dikkate almak önemlidir.

İş güvencesinin şartları

İş güvencesi, işçilerin işlerini kaybetme riskini sınırlayan yasal düzenlemelerdir. Belirli koşullar altında, işçiler iş güvencesi kapsamına girer ve işverenleri tarafından keyfi olarak işten çıkarılamazlar. İş güvencesine ilişkin temel koşullar şunlardır:

1. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi: İşçinin iş sözleşmesinin belirsiz bir süre için yapılmış olması gerekmektedir. Yani, iş sözleşmesinde belirli bir bitiş tarihi belirtilmemiş olmalıdır.

2. En Az 6 Ay Çalışma Süresi: İşçinin aynı işyerinde en az altı ay boyunca kesintisiz olarak çalışmış olması gerekmektedir.

3. İşverenin Vekili Olmamak: İşçinin işverenin vekili veya temsilcisi olarak görev yapmaması gerekir.

4. İşyerinde 30 veya Daha Fazla İşçinin Çalışması: İşverenin işyerinde genellikle 30 veya daha fazla işçi çalıştırıyor olması gerekmektedir.

İş güvencesi kapsamında olan işçiler, işlerine son verildiğinde işe iade isteme hakkına sahiptirler. Ancak, iş güvencesine tabi olmayan veya işe iade istemeyen işçiler, iş mahkemesinde işçilik alacakları için dava açabilirler. Bu durumda, dava açılmadan önce Türkiye'deki uygulamaya göre arabuluculuk sürecine başvurmak zorunludur. Arabuluculuk süreci, taraflar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde dava açılmasına izin verir.

İşten çıkarılan işçi ne talep edebilir?

İşten çıkarılan işçi, işveren tarafından haksız olarak işten çıkarıldığını düşünüyorsa, aşağıdaki alacakları talep edebilir:

1. Kıdem Tazminatı: İşçinin işyerindeki çalışma süresine bağlı olarak ödenen tazminat.

2. İhbar Tazminatı: İşçinin işten çıkarılma süresine bağlı olarak ödenen tazminat.

3. Yıllık İzin Ücreti: Kullanılmayan yıllık izin günlerine karşılık gelen ödeme.

4. Kötü Niyet Tazminatı: İşverenin kötü niyetle veya haksız bir şekilde işten çıkarma durumunda ödenen tazminat.

5. Ücret Alacağı: İşçinin çalışma süresi boyunca hak ettiği temel ücretler.

6. Fazla Mesai Ücreti Alacağı: İşçinin normal çalışma saatleri dışında yaptığı fazla mesai işlerine ilişkin ücret talebi.

7. Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Alacağı: Resmi tatil günlerinde çalışan işçilere ödenen ücret farkı.

8. Hafta Tatili Alacakları: İşçinin hafta tatillerinde çalışması durumunda ödenen ek ücretler.

Bu hakların işçi tarafından talep edilmesi için işverenin haksız bir şekilde işten çıkarıldığına dair kanıtların ve belgelerin bulunması önemlidir. İşten çıkarılan işçi, bu alacakları talep etmek ve haklarını korumak için iş hukuku konusunda uzmanlaşmış bir avukattan destek alabilir.

İşten çıkarılan işçiye yapılacak ödemeler nelerdir?

İşten çıkarılan bir işçiye yapılacak ödemeler genellikle şunları içerir:

1. Kıdem Tazminatı: İşçinin çalıştığı süreye bağlı olarak işten ayrılması durumunda ödenen tazminat.

2. İhbar Tazminatı: İşçinin işten çıkarılma süresine bağlı olarak ödenen tazminat.

3. Fazla Mesai Alacakları: İşçinin normal çalışma saatleri dışında yaptığı fazla mesai işlerine ilişkin ücret talebi.

4. Yıllık İzin Alacağı: İşçinin kullanılmayan yıllık izin günlerine karşılık gelen ödeme.

5. Ücret ve AGİ Alacakları: İşçinin çalışma süresi boyunca hak ettiği temel ücret ve Asgari Geçim İndirimi (AGİ) gibi ek ödemeler.

6. Hafta Tatili Alacağı: İşçinin hafta tatillerinde çalışması durumunda ödenen ek ücretler.

7. Yıllık İzin Ücreti Alacağı: Kullanılmayan yıllık izinlerin parasal karşılığı.

8. Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Alacağı: Resmi tatil günlerinde çalışan işçilere ödenen ücret farkı.

Bunların yanı sıra, işçinin çalışma koşulları ve durumuna göre diğer hakları da olabilir. Bu ödemelerin işçiye adil bir şekilde yapılması ve haklarının korunması için, iş hukuku konusunda uzmanlaşmış bir avukattan hukuki yardım almak önemlidir.

İşçi ne kadar tazminat alır?

işten çıkarılan bir kişinin alacağı tazminatlar çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. İşçinin çalıştığı süre, işten çıkarılma sebebi ve diğer durumlar, tazminat miktarını belirlemede etkilidir. İşte işten çıkarılan bir kişinin tazminatlarına dair bazı önemli noktalar:

Çalışma Süresi ve Tazminatlar: İşçinin ne kadar süreyle o iş yerinde çalıştığı, tazminat miktarının belirlenmesinde büyük bir rol oynar. Örneğin, 1 yıldan daha az süre çalışan bir işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak, işçinin aynı işveren nezdinde 1 yıl ve üstü çalışması durumunda kıdem tazminatı hakkı doğar.

Kıdem Tazminatı Hesaplama: İşçinin çalışma süresi 1 yıldan 10 yıla kadar olan aralıkta ise, kıdem tazminatı genellikle aylık brüt maaşın tutarı ile çalışma süresinin çarpımı kadar olur. Ancak, 10 yıldan fazla çalışma süresi olan işçiler için her yıl için brüt maaşın 3.5 günlük tutarı kadar kıdem tazminatı ödenir. Bu hesaplamalar genellikle bilirkişiler veya uzmanlar tarafından yapılır ve kesin miktarlar bu hesaplamalar sonucunda belirlenir.

Diğer Tazminatlar: İşten çıkarılan bir işçinin alabileceği diğer tazminatlar arasında ihbar tazminatı, ayrımcılık tazminatı, kötüniyet tazminatı, sendikal tazminat, haksız fesih tazminatı ve manevi tazminat gibi çeşitli kalemler de bulunabilir. Bu tazminatlar, işçinin çalışma koşulları ve işten çıkarılma sürecine bağlı olarak değişebilir.

Tazminat miktarının belirlenmesi ve işçinin haklarının korunması için, iş hukuku konusunda uzmanlaşmış bir avukattan veya danışmandan destek almak önemlidir. Bu sayede işçi, hak ettiği tazminatları alabilir ve adil bir şekilde işten çıkarılma sürecini yönetebilir.

İş davasında neler talep edilebilir?

iş davalarında işçilerin mahkemeden talep edebileceği konular şunlar olabilir:

1. İşe İade Davası: İşçinin işten çıkarılması durumunda işe geri dönme talebinde bulunduğu davadır. İşverenin iş sözleşmesini haksız olarak feshettiğini iddia eden işçi, işe iade davası açabilir. Bu davayı işçi, fesih bildiriminden itibaren en geç 1 ay içinde açabilir.

2. Hizmet Tespit Davası: İşçinin SGK'ya eksik bildirilmiş veya eksik prim yatırılmış olduğunu iddia ettiği durumlarda açılan davadır. İşçi, hizmet süresinin tespit edilmesini ve haklarının korunmasını talep eder.

3. İş Kazası İlişkin Tazminat Davası: İşçinin iş kazası sonucu yaralanması veya ölmesi durumunda ortaya çıkan tazminat taleplerinin mahkeme yoluyla karşılanmasını sağlayan davadır. İşçinin ölümü durumunda, tazminat kanuni mirasçılara ödenir.

4. İşçi Alacaklarına İlişkin Dava: İşverenden tahsil edilemeyen işçilik alacaklarının (örneğin, ücret alacakları, kıdem tazminatı vb.) mahkeme yoluyla talep edilmesini sağlayan davadır.

İşten çıkarılan işçi ne yapmalı?

İşten çıkarılan işçi haklarını korumak için nereye başvurabileceğini bilmesi önemlidir:

1. İş Mahkemesi: Haksız yere işten çıkarılan bir işçi, haklarını korumak ve taleplerini mahkemeye taşımak için iş mahkemesine başvurabilir. İş hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklanan dava işçi tarafından açılmalıdır.

2. Arabuluculuk Bürosu: İşçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde arabuluculuk, dava açmadan önce zorunlu bir aşamadır. İşçi, iş hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklanan davasını açmadan önce adliyelerdeki arabuluculuk bürosuna başvurmalıdır. Burada tarafların anlaşmasıyla çözüme ulaşılabilir veya anlaşma sağlanamadığı takdirde dava açma hakkı doğar.

İşçilik alacakları nelerdir?

işçilik alacakları genellikle feshe bağlı alacaklar ve çalışırken hak kazanılan alacaklar olmak üzere iki ana kategoriye ayrılabilir:

Feshe Bağlı Alacaklar:

1. Kıdem Tazminatı: İşçinin işverenindeki çalışma süresine bağlı olarak işten ayrılması durumunda ödenen tazminat.

2. İhbar Tazminatı: İşçinin işveren tarafından işten çıkarılması durumunda ödenen tazminat.

3. Yıllık İzin Ücreti: Kullanılmayan yıllık izin günlerine karşılık gelen ödeme.

4. Kötü Niyet Tazminatı: İşverenin kötü niyetle veya haksız bir şekilde işten çıkarma durumunda ödenen tazminat.

İşçinin Çalışırken Hak Kazandığı Alacaklar:

1. Ücret Alacağı: İşçinin çalışma süresi boyunca hak ettiği temel ücretler.

2. Fazla Mesai Ücreti Alacağı: İşçinin normal çalışma saatleri dışında yaptığı fazla mesai işlerine ilişkin ücret talebi.

3. UBGT (Ulusal Bayram ve Genel Tatil) Alacağı: Resmi tatil günlerinde çalışan işçilere ödenen ücret farkı.

4. Hafta Tatili Alacakları: İşçinin hafta tatillerinde çalışması durumunda ödenen ek ücretler.

Bu alacaklar, işçinin iş ilişkisi süresince kazandığı ve işten ayrılması durumunda hak ettiği ödemeleri temsil eder. Her bir alacak türü, iş hukuku düzenlemelerine ve işçinin çalışma koşullarına göre farklılık gösterebilir.

İşçi alacaklarını nasıl alabilir?

işçi alacaklarını almak için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir:

1. Feshe Bağlı Olmayan Alacaklar: Ücret alacağı, fazla mesai ücreti alacağı, UBGT (ulusal bayram ve genel tatil) alacağı, hafta tatili alacakları gibi feshe bağlı olmayan alacaklar için iş sözleşmesinin sona ermesine gerek yoktur. Bu alacaklar, çalışırken dahi işverenden talep edilebilir.

2. Feshe Bağlı Alacaklar: Ancak, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, kötü niyet tazminatı gibi feshe bağlı alacaklar için iş sözleşmesi sona ermelidir. İş sözleşmesi devam ettiği sürece işçi bu tür alacakları işverenden talep edemez.

3. Dava Açma İhtimali: Eğer işçi haksız yere işten çıkarıldığını düşünüyorsa ve işçilik alacaklarını alamadıysa, dava açarak alacaklarını mahkemeden talep etmelidir. İşçi, hakkının gasp edildiğini düşünüyorsa dava açması ve alacaklarını mahkemeden talep etmesi önemlidir.

İşte bu adımları izleyerek, işçi alacaklarını almak için gereken yol haritasını belirleyebilir ve haklarını koruyabilir. Unutulmaması gereken önemli bir nokta da, işçinin hakkını aramak için yasal haklarına başvurmasıdır.

Siz de bize ulaşarak avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz

Adres

Gazi İş Merkezi - Eti Mahallesi Birecik Sokak No:62 Çankaya/ANKARA

İLETİŞİM

Tel: +90 554 550 55 43

E-mail: info@eliripartners.com

Bize Katılın ve Güncel Bilgilerden Haberdar Olun.