Genel Af
Af, Genel af, Af yasası, Genel af haberleri, Af haberleri, Ceza, Suç, Avukat, Hukuk, Ankara avukat, Mahkum, Mahkumlara af yasası, Özel af, TCK, CMK
İDARE HUKUKUCEZA HUKUKU
Af, hukuk sistemlerinde genellikle bir ceza veya yaptırımın uygulanmasını hafifletmek veya tamamen kaldırmak amacıyla verilen bir özür veya affetme eylemidir. Bu eylem, genellikle toplumsal barışı sağlamak, ceza sisteminin işleyişini iyileştirmek veya belirli bir politik amacı gerçekleştirmek için kullanılır. Genel af ve özel af olmak üzere iki temel türü bulunur. Genel af, belirli bir zaman diliminde veya belirli bir kapsamda bütünleyici olarak uygulanan bir af türüdür. Öte yandan, özel af, belirli bir kişi veya belirli bir grup için özel olarak verilen bir af türüdür. Bu kavramların hukuki ve toplumsal sonuçlarını anlamak için öncelikle affın hukuki dayanağına ve af çıkarma yetkisinin nasıl kullanıldığına dair bir bakış atmalıyız.
Türkiye'de, af yetkisi genellikle yasama organına aittir ve af kararları, hukuki, toplumsal ve politik faktörleri dikkate alarak alınır. Özellikle, son yıllarda Türkiye'de af tartışmaları sıkça gündeme gelmiş ve genel affın kimleri kapsayacağı, hangi suçları kapsayacağı gibi konular büyük önem taşımıştır. Bu bağlamda, 2024 yılındaki affın nasıl olacağı, 2024 yılındaki affın hangi suçları kapsayacağı ve affın toplum üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde incelenmelidir. Ayrıca, 2024 yılında yeni bir infaz düzenlemesiyle birlikte affın nasıl uygulanabileceği de önemli bir konudur. Bu yazı, af kavramını derinlemesine incelemek ve Türkiye'deki af politikalarını anlamak isteyenler için detaylı bir kaynak sağlamayı amaçlamaktadır.
Giriş
Ceza Kanuna Göre Af Nedir?
Genel af ve özel af TCK m.65’te düzenlenmektedir. İlgili hükme göre;
Madde 65
"(1) Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
(2) Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir.
(3) Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir."
şeklinde belirtilmiştir.
Türk Ceza Kanunu'nun düzenlemelerine göre, af kavramı genel olarak iki temel şekilde ortaya çıkar: genel af ve özel af. Bu af türleri, ceza hukukunda farklı sonuçlar doğurur ve belirli koşullar altında uygulanır.
Genel af, bir ceza mahkumiyetinin tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmasına veya kamu davasının düşmesine neden olan bir ceza hukuku düzenlemesidir. Bu tür af, genellikle toplumda barışı sağlama veya ceza adalet sistemini iyileştirme gibi geniş kapsamlı hedefleri gerçekleştirmek amacıyla kullanılır.
Özel af ise, kesinleşmiş bir hapis cezasının infazından vazgeçilmesini, cezaevinde infaz edilecek sürenin azaltılmasını veya hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesini sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. Bu tür af, genellikle belirli bireylerin veya belirli grupların haklarını veya cezai durumlarını düzeltmek veya hafifletmek için kullanılır.
Özellikle vurgulanması gereken nokta, affın kişisel haklara müdahale etmeyeceğidir. Yani, özel hukuka ilişkin hakların, şahsi hak sahibi tarafından istenmesi durumunda af kanunu ile bertaraf edilemeyeceği önemli bir husustur. Bu nedenle, af kararları genellikle ceza hukukunu etkiler ve ceza adalet sistemindeki belirli durumları değiştirir, ancak özel hukuka ilişkin hakları doğrudan etkilemez. Bu çerçevede, Türk Ceza Kanunu'nun düzenlemelerine göre genel af ve özel af olmak üzere iki farklı af türü bulunmaktadır ve her biri farklı hukuki sonuçlar doğurur.
Ayrıca Anayasamızın 87, 104 ve 169. Maddelerinde de genel ve özel af düzenlenmektedir. İlgili hükümlere göre;
Madde 87 – (Değişik: 21/1/2017-6771/5 md.)
"Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir."
Madde 169
"Devlet, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir. Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz. Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasi propaganda yapılamaz; münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz. Orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen, aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde kesin yarar olduğu tespit edilen yerler ile 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler, şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında, orman sınırlarında daraltma yapılamaz."
Af Çıkarma Yetkisi Kimindir?
Genel veya özel affı çıkarma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne aittir. Anayasa'nın 87. maddesine göre, TBMM üye tam sayısının 3/5 çoğunluğuyla genel veya özel af ilan edebilir. Bu nedenle, af kararlarının alınması parlamentonun genel iradesine dayanır. Ancak, Cumhurbaşkanı da belirli durumlarda özel af çıkarma yetkisine sahiptir. Anayasa'nın 104. maddesine göre, Cumhurbaşkanı sürekli hastalık, sakatlık ve kocama gibi sebeplerle belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak amacıyla özel af çıkarma yetkisine sahiptir. Bu yetki, özel durumlar için Cumhurbaşkanının takdirine bağlıdır.
Genel Af Çıkarsa Davalar Düşer Mi?
Genel affın hukuki temelleri, Türk Ceza Kanunu'nun 65/1. maddesinde yer almaktadır. Bu madde, genel af durumunda kamu davasının düşeceğini ve verilen cezaların tamamen ortadan kalkacağını belirtir. Dolayısıyla, genel af, devletin ceza verme hakkından feragat ettiği ve cezaların infazının durdurulduğu bir süreci ifade eder.
Genel Af İle Özel Af Arasındaki Fark Nedir?
Bir affın genel af mı yoksa özel af mı olduğu, kapsadığı kişi sayısına göre değil, affın hukuki niteliğine göre belirlenir. Affın, genel af olup olmadığı, suç veya kişi sayısı bakımından kapsamının genişliğine değil, suçun neticeleri bakımından yarattığı etkiye göre belirlenir. Bir af, suçu tüm neticeleriyle ortadan kaldırıyorsa o af genel aftır. Genel af, suça dair kamu davasının düşmesi veya ceza mahkumiyetinin tüm neticeleriyle ortadan kalkması anlamına geldiğinden, sadece bir suça dair genel af çıkarmak mümkündür. Örneğin, sadece insan öldürme suçuna dair genel af kanunu çıkarmak mümkündür. Bu durumda genel aftan sadece insan öldürme suçu nedeniyle kamu davası devam edenler veya mahkûm olanlar faydalanır.
Özel af, genel aftan farklı olarak ceza mahkumiyetinin hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz. Özel af, sadece hapis cezasının infaz süresini indirebilir veya hapis cezasının ortadan kaldırılmasını sağlayabilir. Hapis cezasının bunun dışındaki hukuki sonuçları özel af ile ortadan kalkmaz. Özel af, bir grup insanı etkileyecek şekilde düzenlenebileceği gibi bir kişiye özgü olarak da düzenlenebilir. Örneğin, 4616 sayılı Şartla Salıverme Kanunu "toplu özel af" niteliğindedir. Çünkü, söz konusu kanun, belli suç tipleri için hükümlünün infaz edilmesi gereken cezasından 10 yıllık indirim yapıldıktan sonra iyi halli olup olmadığına bakılmaksızın belirli bir süreyle suç işlememe koşuluyla şartla tahliyeyi düzenlemektedir. Özel af, ceza mahkumiyetinin sonuçlarını ortadan kaldırmadığından, özel aftan yararlanan kişi hakkında bazı hak kısıtlamaları devam eder. Örneğin, yağma (gasp) suçu işlemiş bir hükümlü özel affa uğrasa dahi memnu hakların iadesi kararı almadıkça milletvekili olamaz (Milletvekili Seçimi Kanunu m.11). Oysa genel af, aftan yararlanan kişi hakkındaki hak kısıtlamalarını ortadan kaldırır.
Genel af, hem hapis cezaları hem de adli para cezaları hakkında uygulanabilir. Oysa, özel af sadece hapis cezaları hakkında uygulanabilir.
Genel Affın Sonuçları:
Genel af, bir ceza hukuku müessesesi olup cezanın bütün hukuki sonuçlarını ortadan kaldıran bir düzenlemedir. Bu af türü, bireylerin ceza adalet sistemi içerisindeki belirli durumlarını düzeltmek veya cezai yaptırımlardan muafiyet sağlamak amacıyla kullanılır. Genel affın hukuki sonuçları şunlardır:
1.Kamu Davasının Düşmesi veya Takipsizlik Kararı Verilmesi: Kişi hakkında kamu davası açılmışsa, genel af durumunda dava düşer veya takipsizlik kararı verilir. Bu durumda, kişi hakkındaki cezai süreç sona erer.
2.Tutukluluğun Sonlandırılması ve Tahliye: Eğer kişi tutuklu ise, genel af durumunda derhal tahliye edilir. Bu, kişinin özgürlüğüne kavuşmasını sağlar.
3.Adli Sicil Kaydından Silinme: Genel af kapsamında uygulanan suçlar, kişinin adli sicil kaydından silinir. Bu, kişinin geçmişindeki suçların kaydedilmesinin önlenmesini sağlar.
4.Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmaması: Genel af kapsamında affedilen suçlar için tekerrür hükümleri uygulanmaz. Yani, kişi aynı suçu işlediğinde daha ağır cezalara maruz kalmaz.
5.Disiplin Cezalarının Ortadan Kaldırılması: Genel af, disiplin cezalarının hukuki sonuçlarını da ortadan kaldırır. Bu, disiplin cezalarının kişiye etkisiz hale gelmesini sağlar.
Özel Affın Hukuki Sonuçları:
Özel af, iki şekilde tanzim edilebilir: Bireysel Özel Af ve Toplu Özel Af.
Bireysel Özel Af: Bireysel özel af durumunda, özel affın kapsamına giren kişi veya kişiler tek tek belirtilerek hangi suçlarının ne miktarda affedildiği açıklanır. Örneğin, Cumhurbaşkanı veya Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin sağlık sorunu olan bir mahkûmun cezasının infazına son vererek affetmesi halinde bireysel özel af söz konusu olur. Bu durumda, af kararı doğrudan belirli bir kişiye veya belirli bir grup kişiye yöneliktir.
Toplu Özel Af: Toplu özel af, affedilecek kişilerin somut olarak belirtilmeden, sadece affedilen cezalar ve türleri gösterilerek düzenlenen af yasasıdır. Türkiye'de en sık rastlanan af türü, toplu özel af niteliğinde olanlardır. Bu tür af, yasama organının belirli suç tiplerini seçerek istediği miktarda ceza indirimi yapma imkânı sunar. Örneğin, belirli suçları sayarak (insan öldürme, hırsızlık, gasp, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, kaçakçılık, uyuşturucu madde ticareti vb.) ve bazı suçları hariç tutarak (örneğin, cinsel suçlar) cezanın cezaevinde infazına son verilmesi veya bu suç tiplerine infaz indirimi yapılması toplu özel af niteliğindedir. Ayrıca, toplu özel af örnekleri arasında, 15 Temmuz'daki darbe girişimine katılan ve FETÖ örgütü üyeliğinden ceza alan kişilerin cezalarının infazına son verilmesi için TBMM tarafından çıkarılan bir yasa da yer alabilir. Bu durumda, af kararı belirli bir grup suçlu için genel nitelikte olup, bireysel belirtilme yapılmaz.
Özel af, ceza mahkumiyetinin etkisini devam ettirdiğinden, cezanın hukuki sonuçlarını tamamen ortadan kaldırmaz. Ancak, cezanın infazına etki eder ve belirli hukuki sonuçları beraberinde getirir.
Özel affın hukuki sonuçları şunlardır:
Hapis Cezasının Para Cezasına Çevrilmesi: Özel af durumunda, kesinleşmiş bir hapis cezası para cezasına çevrilebilir. Bu, kişinin hapis cezası yerine para cezası ödemesini sağlar.
Hapis Cezasının İnfazının Sonlandırılması: Özel af kapsamında, bir kişinin hapis cezasının infazı devam ediyorsa, bu infazın sonlandırılması kararı verilebilir. Böylece, kişi hapis cezasını çekmekten muaf tutulur.
İnfaz Kurumunda Geçirilecek Sürelerin Kısaltılması: Özel af durumunda, bir kişinin hapis cezasını çekmesi gereken süreler kısaltılabilir. Bu, kişinin infaz kurumunda geçireceği zamanın azaltılmasını sağlar.
Tekerrür Hükümlerinin Uygulanabilmesi: Özel affa uğrayan bir kişi, tekrar aynı suçu işlediğinde hakkında tekerrür hükümleri uygulanabilir. Yani, özel af, kişinin gelecekteki cezai eylemlerinin sonuçlarına etki etmez.
Özetlemek gerekirse, özel af genellikle cezanın infazına etki eder ve belirli hukuki sonuçları beraberinde getirir. Bu sonuçlar, önceden belirlenmiş şartlara ve durumlara göre değişiklik gösterebilir.
Genel Aftan Kimler Yararlanamaz?
Günümüze kadar çeşitli sebeplerden dolayı Türkiye’de genel af olarak 100’ü aşkın af ilan edilmiştir. Bunlardan; 1922, 1923, 1933, 1960, 1963, 1966 ve 1974’te olmak üzere yedisi genel aftır.
Anayasamızın 169. Maddesinde şu şekilde’’ Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasi propaganda yapılamaz; münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.’’ belirtildiği gibi , orman suçları için genel veya özel af çıkarılamayacağını belirtmektedir. Bu hüküm, ormanları korumak ve çevre suçlarına karşı caydırıcılığı artırmak amacıyla konulmuştur. Yani sonuç olarak Sadece orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.
2024 Yılındaki Afla İlgili Düzenlemeler:
2024 yılı adına çokça merak edilen konulardan biri yeni bir affın çıkıp çıkmayacağıdır. Türkiye'nin af politikalarına bakıldığında, devlet ve toplum hayatındaki önemli günlerde genellikle af çıkarma eğilimi olduğu görülmektedir. Bu nedenle, 2024 yılında bir genel af düzenlemesinin çıkma olasılığının daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
Özellikle, Cumhuriyetin kuruluşunun 100. yıl dönümü gibi tarihi bir olayın kutlanacağı bir yılda genel af gibi önemli bir adımın atılması, toplumsal birliğin ve dayanışmanın pekiştirilmesine katkı sağlayabilir. Ayrıca, 2024 yılında Cumhurbaşkanlığı ile TBMM seçimlerinin yenilenmesine denk gelmesi, genel af konusunun daha fazla tartışılmasına ve ilgi görmesine neden olabilir.
Ancak, genel af çıkarma kararı genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle alınır ve bu süreçte çeşitli siyasi, hukuki ve toplumsal etkenler rol oynar. Dolayısıyla, genel afın 2024 yılında gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Ancak, tarihi ve siyasi bağlam göz önüne alındığında, bu ihtimalin üzerinde durulması önemlidir.
2024 Yılında Af Çıkacak Mı ?
2024 yılında genel veya özel bir affın çıkıp çıkmayacağı konusunda henüz net bir gelişme kaydedilmediği belirtilmektedir. Ancak, bazı bakanların ve siyasilerin yaptığı açıklamalar af bekleyenleri umutlandırmaktadır. Özellikle, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın yeni infaz düzenlemesiyle ilgili yapmış olduğu açıklamalar, genel veya özel af beklentilerini güçlendirmektedir.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın ifadelerine göre, 2024 yılında yeni bir infaz düzenlemesi gündeme gelebilir. Bu düzenleme, ceza infaz sisteminde değişiklikler öngörebilir ve belirli cezaların hafifletilmesi veya alternatif cezaların getirilmesini sağlayabilir. Bu tür bir infaz düzenlemesi, genel veya özel affın yerini alabilir veya onunla birlikte uygulanabilir.
Ancak, net bir af kararının alınması için daha somut adımların atılması gerekmektedir. Bu süreçte, hükümetin ve parlamentonun alacağı kararlar, af konusundaki beklentileri şekillendirecektir. Dolayısıyla, 2024 yılında genel veya özel bir affın çıkıp çıkmayacağına dair kesin bir bilgi şu an için mevcut değildir, ancak ilgili gelişmeler yakından takip edilmelidir.
2024 Yılında Yeni İnfaz Düzenlemesi Var Mı ?
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın açıklamalarına göre, 2024 yılında çıkması beklenen genel veya özel affın, cezası az suçları kapsayacak bir infaz uygulamasını içerebileceği ifade edilmiştir. Bu uygulamanın amacının, cezasızlık algısını ortadan kaldırmak olduğu belirtilmiştir. Ancak, infaz düzenlemesi hayata geçerse hangi cezalara af geleceğine dair henüz net bir açıklama yapılmamıştır.
2020 yılında yapılan infaz yasası düzenlemesinde, terör, cinayet, uyuşturucu, kadına şiddet ve cinsel suçlar haricindeki cezaların yarısı oranında infaz uygulanmıştı. Ayrıca, "Milli istihbarat kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olanlar" infaz düzenlemesinin dışında kalmıştı. Denetimli serbestlik uygulamasındaki bazı düzenlemeler de yapılmış, örneğin, açık ceza infaz kurumunda bulunan iyi halli hükümlülerin cezalarının denetimli serbestlik altında infaz edilebileceği hüküm altına alınmıştı.
Yeni bir infaz düzenlemesiyle birlikte, bu kapsamda yapılacak değişiklikler ve affın hangi suçları kapsayacağı netleşmeden önce kesin bir bilgi vermek zor olacaktır. Ancak, Adalet Bakanı'nın açıklamaları ve gelebilecek düzenlemeler, af konusundaki gelişmeleri takip etmek için önemli bir referans teşkil etmektedir.
Siz de bize ulaşarak avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz
Bize Katılın ve Güncel Bilgilerden Haberdar Olun.
