Döviz Cinsinden Fatura Nasıl Düzenlenir?

Döviz, Fatura, Avukat, İcra, İcra avukatı, Döviz cinsinden fatura, Vergi, Vergi usul kanunu, Tacir, Şirket, Şirket avukatı, Ankara şirket avukatı, Anlara avukat, Emtia, Türk lirası

USUL HUKUKUİDARE HUKUKUVERGI HUKUKU

Ceylin Su Demirel

3/9/202413 min oku

a person holding a cell phone and a receipt
a person holding a cell phone and a receipt

Ticaretin sınırlarını aşarak küresel boyutta gerçekleştiği günümüz dünya ekonomisinde, döviz cinsinden faturaların kullanımı kaçınılmaz bir gereklilik haline gelmiştir. Türk Hukuku'nda da bu değişime ayak uydurarak döviz cinsinden faturaların düzenlenmesi, ticaretin uluslararası boyutta yürütülmesine olanak sağlamak adına hüküm altına alınmıştır. Bu adım, küresel ekonomik düzenin dinamiklerine uyum sağlama ve ticari ilişkilerin etkin bir şekilde düzenlenmesi amacıyla atılmıştır.

Günümüzde, işletmeler arası ticaretin sınırlarını aşmasıyla birlikte, kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanımının istisnaları arasında döviz cinsinden faturalar da yer almaktadır. Vergi Usul Kanunu'nda düzenlenen bu istisnai durum, uluslararası ticaretin gerekliliklerini karşılamak adına yapılmış önemli bir düzenlemedir. Ancak, bu düzenleme yalnızca Vergi Usul Kanunu'nda sınırlı kalmamakta, aynı zamanda çeşitli özelgeler ve genelgelerle desteklenerek ticaretin küresel düzlemde etkin bir şekilde gerçekleşmesine katkı sağlamaktadır.

Döviz Cinsinden Düzenlenen Faturaların mevcut ekonomik ihtiyaçları karşılamak adına hayata geçirilmiş olması, işletmelerin uluslararası ticarette daha esnek ve verimli olmalarına olanak tanımaktadır. Bu nedenle, küresel ekonomik düzenin gerekliliklerini sağlamak ve ticari ilişkileri etkin bir şekilde yönetmek adına yapılan bu düzenlemelerin önemi giderek artmaktadır.

Avukat ve Hukuki Danışmanlık için bize ulaşabilirsiniz.

Giriş

Fatura nedir?

Fatura, Türk Hukuku'nun Vergi Usul Kanunu'nun 229. maddesinde tanımlanmış önemli bir ticari belgedir. Bu kanuna göre, fatura, bir malın satışı veya bir işin gerçekleştirilmesi sonucunda müşterinin borçlandığı tutarı göstermek amacıyla malı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen resmi bir belgedir. Bu belge, ticari ilişkilerin düzenli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlar. Faturanın içeriği, alıcının ödemesi gereken tutarın yanı sıra, satılan mal veya yapılan işin detaylarını da içerir. Vergi Usul Kanunu'nda detaylı olarak düzenlenen fatura, ticari işlemlerde güvenilir bir kaynak olarak kabul edilir ve vergi ödemeleri ile ilgili yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesinde önemli bir rol oynar. Bu nedenle, fatura işlemleri titizlikle takip edilmeli ve kanuni düzenlemelere uygun şekilde gerçekleştirilmelidir.

E fatura nedir?

E-fatura, elektronik ortamda düzenlenen ve saklanan bir fatura türüdür. Kağıt fatura ile aynı hukuki geçerliliğe sahip olan e-fatura, dijital imza veya elektronik belge olarak düzenlenir ve saklanır. E-fatura, Vergi Usul Kanunu'nun belirlediği standartlara uygun olarak hazırlanır ve gönderilir.

E-fatura işlemleri, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yetkilendirilmiş olan mükellefler arasında elektronik ortamda gerçekleşir. Geleneksel kağıt faturalara göre daha hızlı, kolay ve çevre dostu bir alternatif olan e-fatura, işletmelerin maliyetlerini düşürmelerine ve iş süreçlerini optimize etmelerine olanak tanır.

E-fatura işlemleri, fatura düzenleme, gönderme, alım, onaylama ve saklama gibi adımları kapsar. Bu işlemler, belirlenen standartlara ve prosedürlere uygun olarak elektronik ortamda gerçekleştirilir ve GİB tarafından denetlenir. E-fatura, işletmelerin vergi beyannamelerini doğru ve zamanında hazırlamalarına da yardımcı olur.

E-fatura ödeme ile birlikte;

  • türk telekom fatura ödeme,

  • vodafone fatura ödeme,

  • turkcell fatura ödeme,

  • ttnet fatura ödeme,

  • superonline fatura ödeme, yapılabilmektedir.

Sonuç olarak, e-fatura, kağıt faturaların yerini alarak işletmelere daha verimli ve etkili bir fatura işlemi sunar. Hem işletmelerin hem de devletin kaynaklarını daha verimli kullanmasını sağlayarak, iş süreçlerini modernize eder ve dijital dönüşüme katkıda bulunur.

E fatura iptal nasıl edilir?

E-fatura iptali genellikle aşağıdaki adımları izleyerek gerçekleştirilir:

1. Giriş Yapın: E-fatura iptali için ilgili hizmet sağlayıcısının web sitesine veya uygulamasına giriş yapın.

2. Hesabınıza Giriş Yapın: E-fatura iptali için hesabınıza giriş yapın. Bu genellikle kullanıcı adı ve şifrenizi kullanarak veya mobil cihazınıza gönderilen bir doğrulama kodu ile yapılır.

3. Faturaları Görüntüleyin: İlgili menüden iptal etmek istediğiniz faturayı bulun ve üzerine tıklayarak faturanın detaylarını görüntüleyin.

4. İptal Etme Seçeneğini Bulun: Fatura detaylarında genellikle "İptal Et" veya benzeri bir seçenek bulunur. Bu seçeneği tıklayarak iptal işlemine başlayabilirsiniz.

5. İptal İşlemini Onaylayın: İptal etmek istediğiniz faturayı seçtikten sonra, sistem genellikle iptal işlemini onaylamanızı isteyecektir. İptal işlemini onaylamak için belirtilen adımları takip edin.

6. İşlemi Tamamlayın: İptal işlemini tamamlamak için gerekli tüm bilgileri doldurun ve işlemi onaylayın. İşlem genellikle hemen gerçekleştirilir ve fatura iptal edilir.

E-fatura iptal işlemi hizmet sağlayıcınıza ve kullandığınız platforma göre değişiklik gösterebilir. İptal işlemiyle ilgili adımları ve detayları öğrenmek için hizmet sağlayıcınızın müşteri hizmetleriyle iletişime geçebilir veya destek bölümünü inceleyebilirsiniz.

Avukat ve Hukuki Danışmanlık için bize ulaşabilirsiniz.

E arşiv fatura nedir?

E-arşiv fatura, elektronik ortamda düzenlenen ve özel bir yetkiyle belirlenmiş olan mükellefler tarafından elektronik olarak muhafaza edilen bir fatura türüdür. Geleneksel kağıt faturaların yerini alarak dijital dönüşümü destekleyen bir uygulamadır.

E-arşiv fatura, Vergi Usul Kanunu'nda öngörülen hükümlere göre düzenlenir ve elektronik olarak saklanır. Kağıt fatura ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir. Bu tür faturalar, kağıt faturalardan farklı olarak kağıt ortamda değil, dijital ortamda oluşturulur ve saklanır.

E-arşiv faturalar, işletmelerin ve mükelleflerin dijital fatura işlemlerini daha kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleştirmelerini sağlar. Ayrıca, kağıt faturaların saklanması ve arşivlenmesiyle ilgili maliyetleri azaltır ve çevre dostudur.

Bu fatura türü, Vergi Usul Kanunu'nda belirlenen şartlara uygun olarak düzenlenmeli ve elektronik olarak muhafaza edilmelidir. E-arşiv faturalar, işletmelerin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun bir şekilde oluşturulmalı ve elektronik ortamda saklanmalıdır.

E arşiv fatura sorgulama nasıl yapılır?

E-arşiv fatura sorgulama işlemi genellikle aşağıdaki adımları izleyerek gerçekleştirilir:

1. Hizmet Sağlayıcının Web Sitesine veya Uygulamasına Giriş Yapın: E-arşiv fatura sorgulama işlemi için ilgili hizmet sağlayıcının resmi web sitesine veya mobil uygulamasına giriş yapın.

2. Hesabınıza Giriş Yapın: E-arşiv fatura sorgulama işlemi genellikle kullanıcı hesabınız aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu nedenle, hesabınıza giriş yapın. Bu genellikle kullanıcı adı ve şifrenizi kullanarak veya mobil cihazınıza gönderilen bir doğrulama kodu ile yapılır.

3. Fatura Sorgulama Menüsünü Bulun: Hizmet sağlayıcısının web sitesi veya uygulamasında genellikle "Fatura Sorgulama", "Fatura Detayları", "E-arşiv Fatura Sorgula" gibi bir seçenek bulunur. Bu seçeneği bulun ve üzerine tıklayarak fatura sorgulama menüsüne erişin.

4. Fatura Bilgilerini Girin: Fatura sorgulama menüsüne eriştiğinizde, sorgulamak istediğiniz fatura ile ilgili bilgileri girin. Bu genellikle fatura numarası, tarih aralığı, tutar gibi bilgileri içerir.

5. Sorgulama İşlemini Başlatın: Girdiğiniz bilgilerle birlikte sorgulama işlemini başlatmak için ilgili düğmeye veya seçeneğe tıklayın.

6. Sonuçları Görüntüleyin: Sorgulama işlemi tamamlandıktan sonra, sistem genellikle ilgili faturaya ait detayları ve bilgileri içeren bir sonuç ekranı sunar. Bu ekranda fatura detaylarını görebilirsiniz.

E-arşiv fatura sorgulama işlemi, hizmet sağlayıcınıza ve kullandığınız platforma göre değişiklik gösterebilir. Sorgulama işlemiyle ilgili adımları ve detayları öğrenmek için hizmet sağlayıcınızın müşteri hizmetleriyle iletişime geçebilir veya destek bölümünü inceleyebilirsiniz.

Fatura ödeme nasıl yapılır?

Fatura ödeme genellikle birkaç farklı yöntemle gerçekleştirilebilir. İşte yaygın olarak kullanılan fatura ödeme yöntemleri:

  1. Banka veya Mobil Bankacılık Uygulamaları: Fatura tutarını banka hesabınızdan veya mobil bankacılık uygulaması aracılığıyla ödeyebilirsiniz. Bankanızın internet bankacılığı veya mobil uygulaması üzerinden fatura ödeme menüsüne giderek fatura bilgilerinizi girip ödemenizi yapabilirsiniz.

  2. Otomatik Ödeme Talimatı: Faturalarınızın her ay otomatik olarak ödenmesini sağlamak için bankanıza veya hizmet sağlayıcınıza otomatik ödeme talimatı verebilirsiniz. Bu şekilde, her ay fatura tutarı banka hesabınızdan otomatik olarak tahsil edilir.

  3. Online Ödeme Platformları: Çeşitli online ödeme platformları, fatura ödemesi yapmanıza olanak tanır. Bu platformlarda fatura bilgilerinizi girerek ödemenizi gerçekleştirebilirsiniz.

  4. ATM: Banka kartınızı kullanarak ATM'lerden fatura ödemesi yapabilirsiniz. ATM'nin menüsünden fatura ödeme seçeneğini seçerek fatura bilgilerinizi girip ödemenizi yapabilirsiniz.

  5. Posta veya Şubeden Nakit Ödeme: Bazı durumlarda, faturalarınızı posta yoluyla veya hizmet sağlayıcınızın şubesine giderek nakit olarak ödeme yapabilirsiniz.

Fatura ödeme yöntemleri, ülke ve bölgeye göre değişiklik gösterebilir, bu nedenle en uygun ödeme yöntemini belirlemek için hizmet sağlayıcınızla iletişime geçebilirsiniz. Ödemelerinizi düzenli olarak yapmanız, gecikme cezalarından kaçınmanıza ve kredi notunuzu korumanıza yardımcı olur.

Faturada yer alması gereken asgari bilgiler nelerdir?

Fatura, ticari işlemlerin resmi olarak belgelendirilmesinde kullanılan önemli bir belgedir. Faturada bulunması gereken temel bilgiler şunlardır:

  1. Düzenlenme Tarihi, Seri ve Sıra Numarası: Faturanın düzenlendiği tarih ile birlikte faturanın seri ve sıra numarası bulunmalıdır. Bu bilgiler, faturanın takibini ve muhasebe işlemlerini kolaylaştırır.

  2. Fatura Düzenleyenin Bilgileri: Faturayı düzenleyen kişinin veya işletmenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası gibi bilgiler faturada yer almalıdır. Bu bilgiler, faturanın geçerliliğini sağlar ve vergisel açıdan önemlidir.

  3. Müşteri Bilgileri: Faturanın düzenlendiği kişi veya işletmenin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası gibi bilgiler faturada yer almalıdır. Bu bilgiler, mal veya hizmetin alıcısını tanımlar ve muhasebe kayıtlarının doğruluğunu sağlar.

  4. Mal veya Hizmet Bilgileri: Faturada satılan malın veya sunulan hizmetin ne olduğu, miktarı, birim fiyatı ve toplam tutarı gibi detaylı bilgiler bulunmalıdır. Bu bilgiler, işlem detaylarını netleştirir ve muhasebe kayıtlarının doğruluğunu sağlar.

  5. Teslim Tarihi ve İrsaliye Bilgileri: Satılan malın teslim tarihi ve irsaliye numarası gibi bilgiler faturada yer almalıdır. Bu bilgiler, malın alıcıya teslim edildiği tarihi ve malın taşınmasıyla ilgili detayları belirtir.

Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)

Yukarıdaki bilgiler, faturanın doğru ve eksiksiz olarak düzenlenmesi için önemlidir. Bu bilgilerin eksik veya hatalı olması, muhasebe kayıtlarının ve vergi beyannamelerinin doğruluğunu etkileyebilir. Dolayısıyla, ticari işlemlerin düzenli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi için faturanın doğru ve eksiksiz bir şekilde düzenlenmesi büyük önem taşır.

Fatura nasıl düzenlenir?

Fatura nasıl düzenlenir? Fatura düzenlenmesine ilişkin aşağıdaki kurallara dikkat edilir:

1. Sıra Numarası ve Seri: Faturalar, belirli bir sıra numarası dahilinde düzenlenir. Aynı işletmenin farklı şubelerinde veya departmanlarında fatura kullanılması durumunda, her biri aynı numara ile başlar ve ilgili şube veya departmanın ismi belirtilir veya özel işaretlerle seri ayrımı yapılır.

2. Doldurma Yöntemi: Faturalar, mürekkep, makine veya kopya kurşun kalemle doldurulur.

3. Asıl ve Örnekler: Faturalar en az bir asıl ve bir örnek olarak düzenlenir. Birden fazla örnek düzenlendiği takdirde her bir örneğin kaçıncı olduğu belirtilir.

4. İmza: Faturanın baş tarafında iş sahibinin veya adına yetkilendirilmiş kişilerin imzası bulunur.

5. Düzenleme Süresi: Fatura, malın teslimi veya hizmetin sunulduğu tarihten itibaren en geç yedi gün içinde düzenlenir. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı, belirli kriterlere göre bu süreyi indirmeye veya faturanın anında düzenlenmesini zorunlu kılmaya yetkilidir. Belirtilen süre içinde düzenlenmeyen faturalar, hiç düzenlenmemiş kabul edilir.

6. Müşteri Bilgileri: Fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı, soyadı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. Ancak, bu sorumluluk, fatura düzenleme zorunluluğunun olmadığı durumları kapsamaz. Fatura düzenleyen kişi istediğinde, müşterinin kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını doğrulayan belgeyi sunmak zorundadır.

Avukat ve Hukuki Danışmanlık için bize ulaşabilirsiniz.

Kimlerin fatura kullanma mecburiyeti bulunmaktadır?

Türk Hukuku'na göre, Vergi Usul Kanunu'nda belirtilen yerlerde ve zorunlu kılınan kişilerin fatura kullanma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu kişiler şunlardır:

  1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilen çiftçiler,

  2. Serbest meslek erbabı,

  3. Kazancı basit usulde tespit edilen tüccarlar,

  4. Defter tutmak zorunda olan çiftçiler,

  5. Vergiden muaf esnaf.

Yukarıda belirtilen kişiler, sattıkları mal veya yaptıkları işler için fatura düzenleme, müşterilere fatura verme ve aldıkları mal veya hizmetler için fatura talep etme ve alma yükümlülüğüne sahiptirler.

Diğer kişiler ise, yukarıda belirtilen gruplardan olmayanlar arasında yer alır. Bu kişiler, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden veya defter tutmak zorunda olan çiftçilerden satın aldıkları mal veya yaptırdıkları iş bedelinin, belirlenen miktarı aşması durumunda veya bu miktarın altında olmasına rağmen istekleri halinde, malı satan veya işi yapan kişiden fatura talep etme zorunluluğuna sahiptirler.

Döviz cinsinden düzenlenen faturalar

Döviz cinsinden düzenlenen faturalar hakkında Türk Hukuku'nda, Vergi Usul Kanunu'nun 215. Maddesi, kayıt ve belgelerin Türk parası kullanılması zorunluluğunu belirtmektedir. Ancak, belgelerin Türk parası karşılığı gösterilmesi şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebileceğini ifade etmektedir. Bu maddeye göre, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen belgeler döviz cinsinden olabilir.

Yurt içinde müşterilere düzenlenen faturalarda, faturanın Türk parası karşılığının gösterilmesi şartıyla döviz cinsinden düzenlenebilir. Ancak, yurtdışındaki müşterilere düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığının gösterilmesi şartı aranmaz. Bu durumda, yurtdışındaki müşterilere düzenlenen faturalar doğrudan döviz cinsinden düzenlenebilir.

Bu düzenleme, işletmelerin hem yurt içinde hem de yurt dışında ticari faaliyetlerini yürütürken döviz cinsinden fatura düzenleme esnekliği sağlar. Yerel ve uluslararası ticarette işletmelere çeşitli avantajlar sunarak ticari işlemleri kolaylaştırır.

Döviz cinsinden düzenlenen faturalarında TL karşılığının belirlenmesi

Döviz cinsinden düzenlenen faturalarında TL karşılığının belirlenmesi hakkında İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.08.2017 tarih ve 11395140-105[VUK-1- 20626]-256502 sayılı özelgesine göre;

“Yurtiçindeki müşterileriniz adına düzenleyeceğiniz faturalarınızın, Türk para birimi ile düzenlenmesi esas olup, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla yabancı para birimine göre de düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı bulunmamaktadır.

Bu durumda, yurt içi firmalara yapılan satışlara ilişkin olarak yabancı para birimi kullanarak düzenlediğiniz faturalarda yer vermek üzere, fatura muhteviyatı döviz cinsinden tutarın Türk Lirası karşılığının belirlenmesinde;

- Alıcı ile aranızda yapılan sözleşmede döviz kurunun taraflarca belirlenmiş olması halinde, sözleşmede belirlenen döviz kurunun,

- Alıcı ile aranızda yapılan sözleşmede döviz kurunun taraflarca belirlenmemiş olması halinde ise, faturanın düzenlendiği tarihte Resmi Gazete' de yayımlanan T.C. Merkez Bankası döviz alış kurunun dikkate alınması gerekmektedir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Büyük Mükellefler Vergi Dairesi tarafından verilmiş olan 02.01.2012 tarih ve B.07.1.GİB 4.99.16.01.0-VUK-280-6 sayılı özelge ye göre ise;

“1- Yurtiçi firmalardan yapacağınız dövize endeksli mal alımlarına istinaden düzenlenen sözleşmede döviz kurunun taraflarca belirlenmesi halinde, (avans olarak yapılan ödemelerde dahil) düzenlenecek satış faturalarında Türk Lirası karşılığının gösterilmesi şartıyla, sözleşmede belirlenen döviz kuru üzerinden ilgili bedelin Türk Lirasına çevrilerek defter kayıtlarına geçirilmesi,

2- Mal ithalatında, mal bedeli ile mal bedeli üzerinden Gümrük Makbuzu üzerinde hesaplanan Gümrük Vergisi ve KDV'nin hesaplanmasında 4458 sayılı Gümrük Kanununun 30 uncu maddesinde belirtilen T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru geçerli olacağından, mal bedeli ve söz konusu vergilerin T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilerek defter kayıtlarına geçirilmesi,

3- Yurtiçi firmalardan yapacağınız dövize endeksli mal alımlarına istinaden taraflarca mal alım sözleşmesinde döviz kurunun belirlenmemiş olması ve satış faturasında mal bedelinin T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanması durumlarında, ödeme için taraflarca döviz kuru belirlenmediğinden düzenlenecek satış faturalarındaki bedelin T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilerek defter kayıtlarına geçirilmesi, ayrıca fatura düzenleme tarihinden, ödemenin gerçekleştiği tarihe kadar lehinize oluşan kur farkları için şirketinizce satıcıya, aleyhinize oluşan kur farkları için ise satıcı tarafından adınıza fatura düzenlenerek, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.”  şeklinde düzenlenmiştir.

Türk Hukuku'na göre, hem yurt içinde hem de yurt dışında düzenlenen faturalar döviz cinsinden olabilir. Ancak, yurt içinde düzenlenen faturaların Türk parası karşılığını içermesi zorunludur. Yurtdışında düzenlenen döviz cinsinden faturalarda ise Türk parası karşılığının gösterilmesi şartı aranmaz.

Döviz cinsinden faturaların Türk parası karşılığının belirlenmesi için, önceden kur tespiti yapılmamışsa Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılır. Ancak, eğer önceden belirlenmiş bir kur varsa, sözleşmede belirtilen kur üzerinden Türk lirası karşılığı hesaplanabilir.

Avukat ve Hukuki Danışmanlık için bize ulaşabilirsiniz.

Siz de bize ulaşarak avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz

Bize Katılın ve Güncel Bilgilerden Haberdar Olun.